Kijk eens naar dit portret – mijn lieveling. Het zelfportret van Rembrandt als de apostel Paulus.
Een oude man kijkt je aan – een mengsel van lichte verbazing en zelfspot, waarom niet ook: van een welwillend medelijden met de kijkers, wij dus.
So what! lijkt hij te denken. Wat maakt het ook uit. Eraan gaan we toch allemaal, maak er het beste van en houd je verre van bemoeials en dikdoeners – de stakkers!
Zo’n ironist zal het me niet kwalijk nemen wanneer ik na jarenlange bewondering voor wat ik dacht te zijn De Perfectie, in zijn Staalmeesters opeens een picturale… fout ontwaar.
Een meesterwerk is het. Op reproducties valt het voornaamste effect altijd weg – dat van de vooruitstekende tafel met de rode pers erop. Die geeft je instant het gevoel bij de heren aan tafel te kunnen aanschuiven. Als wachten ze daarop, de echte beraadslaging lijkt nog te moeten beginnen.
Trouwens – ook hier in de gezichten van deze mannen het ontbreken van gewichtigdoenerij. Ze gaan zitten om hun werk te doen. That’s it!
We weten dat de man in het centrum van het doek de minst belangrijke is – de bediende. Alweer die toets van ironie, Rembrandt eigen. Deze man heeft als enige van de afgebeelde zes geen hoed op.
Maar dacht Rembrandt wellicht eerst aan de mogelijkheid om deze bediende aan de zijkant te plaatsen, kwam hij er pas later op hem daar in het middelpunt te brengen?
Zoveel is zeker – de hoed van die staalmeester ter zijde, deze keurder van de lakenstoffen die in Amsterdam werden geproduceerd, lijkt wel te zweven. Als dat hoofddeksel werkelijk paste, had de bezitter daarvan een enorm punthoofd.
Het heeft er alles van weg dat deze hoed er in de gauwigheid is opgezet, als werd ie van het centrum van het doek naar die zijkant verplaatst.
Waarom trouwens drie van de zes mannen een grote witte bef dragen, de anderen een veel kleinere, is ook een raadsel. Toen al mode onder gereformeerde heren? Nee – want twee van hen zijn katholiek, een is doopsgezind, eentje remonstrant, alleen de man rechts is gereformeerd. Zou die merkwaardig op dat hoofd geplaatste hoed een teken zijn van de katholieke frivoliteit van de drager?
Allemaal irrelevante vragen. Wat telt is de pracht van het hele doek dat best een verdwaalde hoed kan velen.
Bevalt u dit blog, stuur het aan vrienden en kennissen
Bezoek ook mijn andere blog: sierksmatwee.wordpress.com
Sierksma's Sores 
Plaats een reactie