DE DOOD ALS HYPE

De dood als hype is de dood van de filosofie.

Zelf zag ik filosoof Gude voor het eerst toen het blijkbaar al te laat was – zijn dood werd op het nieuws gemeld als die van een rock star. Enkele platbodems uit zijn mond moesten reclame maken voor wie hij was en wat hij deed.

Zijn ‘missie’ – wat haat ik dit woord intussen, steeds wanneer mensen vol-narcistisch in beeld komen, zeggen ze van zichzelf een ‘missie te vervullen’ – goed: zijn ‘missie’ was volgens de krant ‘filosofie voor een breed publiek toegankelijk te maken’ [VK 16.3.15: Guddes spetterende finale is ten einde]

Dat nu, is onmogelijk. Filosofie is een elitaire bezigheid – voor mensen die niet alleen denken, maar ook kunnen nadenken. Nadenken kost tijd en moeite. Mensen kortom, die niet vies zijn van het spenderen van vele uren aan dikke boeken of vette artikelen. Artikelen en boeken die ingewikkeld zijn, niet van beredeneerde systematiek gespeend, teksten ook die voorkennis van andere dikke boeken en vette artikelen vooronderstellen. [Voor mijn criticasters – zelfs Nietzsche was een systematisch filosoof, ook al ontwikkelde hij geen ‘systeem’].

Gude – van de TV maar ook van Filosofie Magazine – dacht filosofie te kunnen digesten in ‘begrijpelijke one-liners’. Dit levert vanzelf de bevestiging op van het volksoordeel dat ‘filosofie iets met het leven en met iets hogers van doen heeft’. Veel Ying en zo, veel existentialisme – commercieel existentialisme wel te verstaan. En het levert de verkoop op van boeken, onder meer Guddes Stand-up filosoof.

Filosofie wordt dan therapie – zeg maar een iets verhevener versie van mindfulness, alweer een woord dat me jeuk bezorgt. Gude gebruikte ook het eigen sterven als thema. Komt met stellingen als ‘Doodsangst is aangeleerd’ en ‘Stel dat je het gevoel hebt dat je in de laatste weken nog iets van je leven moet maken, dan ben je toch volkomen de lul’.

Dit heeft met filosofie niets uit te staan. Filosofie is systematisch nadenken om dan de resultaten in liefst schone taal op te schrijven. Filosofie is een kwestie van langdurig en aandachtig lezen en dus van studeren, niet van praten. Voor wie me als repliek ‘de dialoog’ voorhoudt, uw weet wel die van Plato, herinner ik eraan dat ook die werden opgeschreven. Het ambulante college van de Antieke filosofen (net als filosofiecolleges aan de universiteit nu) vooronderstelde ook al leeswerk. Je praat pas nadat je gelezen hebt – en hebt nagedacht.

Nu zit het volk in therapiesessies of voor de TV en hapt onder het genot van een drankje een filosofisch snackje weg. “Heeft ie toch mooi gezegd, die man daar op de TV – Wat!”

‘Hij was niet uit de media weg te slaan’ schrijft de krant, maar ‘dat had minder te maken met ijdelheid’ dan met die ‘missie’. U gelooft het, ik niet. Het type Gude-filosoof is een loot aan de postmoderne mediaboom, die zoals alle loten aan alle bomen tenslotte afsterven en verdwijnen op wat Hegel – een grote! – ‘de mestvaalt van de geschiedenis’ noemde. Of was dat Marx? Ach, doet er toch niet toe, als het maar om die mestvaalt gaat.

Bevalt u dit blog, stuur het aan vrienden en kennissen

Bezoek ook mijn tweede blog: sierksmatwee.wordpress.com