MILOŠ FORMAN EN PURITEINS AMERIKA

Forman, een groots filmer, is dood. Wie ooit zijn verfilming zag van Kesey’s boek over een psychiatrische inrichting, One flew over the Cuckoo’s Nest, wist het: een meester. Amadeus volgde later, een film die ik intussen zo’n twintigmaal zag. Ik kom erop terug.

Bij het in ontvangst nemen van zijn Oscar voor de Cuckoo’s Nest, zei Forman het volgende:

“Er zijn twee redenen die maken dat ik hier sta. De eerste is dat ik meer tijd doorbracht in psychiatrische inrichtingen dan de overige genomineerden. De tweede reden is dat Amerika nog altijd een groot, mooi, gastvrij en open land is.”

Die laatste ‘reden’ lijkt me een misverstand. Wel snap je dit abuis, als je beseft dat Forman net aan het verschrikkelijke zogeheten ‘communistische’ regime in Tsjechoslowakije was ontsnapt.

Helaas: Amerika is, en was ook al in 1976, een benepen, puriteinse en agressieve samenleving die vooral ‘gastvrij’ is voor wie succes heeft, maar rücksichtslos hard voor wie de boot mist. Intussen weet iedereen dit; wie er destijds twee jaar woonde, ondervond het zelf.

Ironie wil dat Forman toen nog niet wist, dat zijn film Amadeus door datzelfde puriteinse Amerika zou worden gemold. In de bioscoopversie kijkt iedereen stomverbaasd naar de vrouw van Mozart, wanneer zij uitvalt tegen de slinkse componist en concurrent van haar man, Salieri. Je snapt haar agressie niet.

Dat komt omdat een lange, hieraan voorafgaande scene, waarin deze Salieri van haar eist zich voor hem uit te kleden in ruil voor een aan Mozart toegeschoven baantje, eruit is geknipt. Ik heb Forman hier later nooit over gehoord. Misschien was hij toch ook verblind door het felle ideologische licht dat Amerika uitstraalt over haar nieuwkomers en adepten.

Sierksma 16.4.18

AFVAL VOEDSEL

In China heeft de nieuwe partijleider Xi Jinping verordonneerd dat er geen eten meer verspild mag worden. Het enorme, tegelijk cultureel achterlijke en economisch zeer vooruitstrevende land blijkt nog steeds aan potlach te doen.

Potlach is een manier van patsen door leidermannetjes. Je nodigt een potentaat in het andere kamp uit en biedt hem en zijn gevolg een overdaad aan voedsel, vrouwen en kostbare snuisterijen aan. Die worden al tijdens het feest vernietigd. Alles, om aan te tonen hoe rijk en machtig je wel bent.

In China leeft het gebruik nog tijdens zakendiners. Het merendeel van alle geserveerde voedsel dient voor de pats, wordt niet opgegeten en verdwijnt in vuilnisvaten. Men schat, wel voor zo’n 48 miljard dollar per jaar. Verbieden dus.

Wat in China wordt bevolen gebeurt ook. Prompt storten de aandelen van rijkeluislevensmiddelen op de beurs in. Moutai bijvoorbeeld, een van de duurste sterke dranken daar, verloor in korte tijd 20 %. [FD 12.2]

In het verondersteld meest democratische land van de wereld, de VS, verbiedt de burgemeester van New York Bloomberg het drinken uit en het eten van piepschuimplastic bekertjes en borden. [VK 15.2]

Daar gaat het er echter even extreem aan toe als in China, zij het de andere richting op. In plaats van koersdalingen en het zich schikken van de New Yorker in deze oekaze, schreeuwt men daar onmiddellijk over ’een inbreuk op de persoonlijke vrijheid van de burger’. En stapt naar de rechter.

Me dunkt, dat piepschuim eetgerei – een mooi gevalletje voor het Hof voor de Rechten van de Mens.

15.2/2013