PROFESSORAAL POPULISME

Is professor Gabriël van den Brink nu gewoon lief of echt dom? Niet aan mij om dit raadsel op te lossen. Wel om enkele kanttekeningen te maken bij een twee bladzijden groot interview in de VK van 28 november jongstleden.

 

“Ik ontdekte op grond van talloze feiten dat de aannames van het marxisme, en trouwens van economen in het algemeen die denken dat het alleen gaat om brood op de plank, dat die niet kloppen.”

 

‘Economen in het algemeen’? Wat is dat voor goedje? Je kunt kritiek hebben op de parameters die een bepaald vakgebied blind maken voor bepaalde perspectieven op hun ‘object’. Maar mij liepen slechts weinig ‘economen’ tegen het lijf die vonden dat de wereld draaide om brood alleen. Hun vakgebied hanteert soms dit soort modellen, zelf hebben ze meestal ‘als burger’ een andere kijk.

 

‘Het marxisme’? Weer van die generaliserende onzin. Nu ken ik Van den Brink uit een andere context en weet dat hij als jongeman gretig het werk van ‘de marxist’ Gramsci las. Een Italiaan, misschien telt die voor Van den Brink daarom niet mee. Maar zoveel is zeker, dat Gramsci’s werk is doordesemt van het inzicht dat de complexe mix van zeg maar ‘waarden en normen’ en alledaags gedrag en politiek en economie (u weet wel: ‘brood op de plank’) het onderwerp van sociaalwetenschappelijk onderzoek moet zijn. En dan beter dan Van den Brink het in het interview voorstelt.

 

“De politieke elite spreekt de taal van hoger opgeleiden. Lager opgeleiden voelen zich in de steek gelaten. Zij worden pislink en schelden.”

 

Nu moet je nog hard zoeken om onder de hedendaagse politici iets van een ‘elite’ te vinden, hun intellectueel niveau is gemiddeld bedenkelijk. Denken, ja. Nadenken, helaas zelden. Niet voor opgeleid of geen tijd voor.

 

Politici spraken altijd al een Bargoens dat niet alledaags genoemd kon worden. Maar populistische opstand zoals nu zag je voorheen zelden. Of we denken aan de boerenopstanden uit de Middeleeuwen – helaas te verklaren uit gebrek aan ‘brood op de plank’. Dus zal de verklaring voor de hedendaagse populistische opstand toch echt ergens anders gezocht moeten worden dan waar professor Van den Brink dit doet. Die zoekt het in communicatieverbetering.

 

Een beetje meer moraal in de soep, die soep niet met een intellectuele hete aardappel in de keel opdienen – en het volk snapt het en volgt wel weer. Letterlijk: “… Morele vraagstukken … Dat wordt in de politiek vaak genegeerd.”

 

De (trouwens even onzinnige) opmerking van de interviewer – ‘De overheid wil er niet mee te maken hebben en de bevolking…’ wordt even onzinnig onderbroken en aangevuld door onze leermeester: “Die vraagt erom! Maar dat wordt niet verstaan.” Of zou de professor in dit interview proberen de taal van het volk te spreken?

 

Mij lijkt in elk geval de volgende uitspraak van Van den Brink oliedom: “De vraag is welke morele waarden doorwerken in het alledaagse bestaan.” Ik zou niet eens weten wat hier staat, laat staan het als ‘de vraag’ kunnen begrijpen, laat staat daarop een antwoord kunnen verzinnen.

 

Geen sociaal gedrag zonder doeleinden, waarden, normen en verwachtingen – ‘sociaal gedrag’ is pas sociaal, omdat het als een dergelijk complex is gestructureerd. ‘Doorwerken’ – my ass!

 

Op een vraag over ‘de moderne wereld’ (waarbij ‘modern’ even niet wordt toegelicht) antwoordt de professor in andere termen: “Ik hou vast aan het idee van modernisering.”

 

Doen, Jongen! En in deze Sinterklaastijd doe je een strak touwtje om het pakje, kun je het niet verliezen. Gewoon veel van die pakketjes aan de politici sturen en klaar is Gabriël

 

Bezoek ook mijn andere blog: sierksmatwee.wordpress.com

6.12.15

 

 

THE MEES-BUITER CONNECTION

Komisch aan de affaire tussen Heleen Mees en Citigroup Willem Buiter is natuurlijk, dat beiden econoom zijn en in hun interviews en schrijfsels beroepsmatig de rationaliteit van de keuzemens steeds voorop stellen. Zodra het gaat om de keuze van een overspelige partner switcht het stel van perspectief – van rationaliteit is geen sprake meer.

Om, zeg maar, objectief te beginnen:

1. Overspelige verhoudingen zijn een sociologisch normaal verschijnsel, wat godsdiensten en ideologieën hierover ook mogen beweren. Het is onderzocht.
2. Veel overspelige verhoudingen eindigen in een krach – een veelal zeer plotse beëindiging van de relatie, hetzij door de man, hetzij door de vrouw, hetzij door de echtgenote van de man, hetzij door de echtgenoot van de vrouw.
3. De emotionele klappers zijn navenant groot – rationaliteit is even ver te zoeken. Zelfmoord is niet uitgesloten, al lijkt dat meer iets voor de 19e eeuw en van daarvoor; intense woede, wraakgevoelens en wraakacties zijn frequent.

Stel: je begint aan zo’n overspelige verhouding en je bent beoefenaar en waarom niet, aanhanger van de idee van de economisch rationele mens – je zou deze gegevens toch ‘mee moeten nemen’ als je zoiets doet.

Liefde, beter: verliefdheid, nog beter: geile verliefdheid maakt blind tot zeer blind. Dus vergaten de beide economen even de randvoorwaarden van hun vrijwel zeker tijdelijke verbinding. Er werd geneukt als gold het de eeuwigheid.

Is het eenmaal ‘uit’, dan verwacht je echter dat iets van die rationele ideologie weer vaste grond onder de voeten krijgt. In het geval Mees/Buiter in elk geval niet bij Mees.

Hoe gek moet je zijn, om je minnaar die het, zoals ik een keer las, ‘de verhouding op een brute wijze beëindigde’, elektronisch te gaan stalken? In elk geval een beetje tot zeer gek. Heleen deed het, en Buiter beschuldigde haar ervan “hem en zijn gezin te hebben bestookt met dreigende en seksueel getinte e-mails.” [VK 11.3]

Maar hoe gek moet Buiter zijn geweest, om zo’n zaak aanhangig te maken bij een Amerikaanse rechtbank? Zeer gek. In Amerika is de uitkomst van dit soort zedenkwesties immers de speelbal van een gamma van vooringenomenheden waaraan ook de rechters lijden.

Tot zover, me dunkt, een objectieve analyse. Die zou objectiever kunnen zijn, indien we meer wisten – dat doen we niet. Betekent het gegeven citaat dat Mees ook de vrouw van Buiter of zelfs zijn kinderen in haar haatcampagne betrok? In dat geval ging ze inderdaad gruwelijk over de schreef. Gegeven de vaak rabiate toon van haar krantenstukjes, houd ik het niet voor onmogelijk.

Zou ze achteraf, na de breuk, nog steeds in de waan verkeren dat ze recht had op Buiter? In dat geval is er sprake van een psychiatrisch geval en moeten we clement zijn.

Nadat ze door de rechter werd vrijgesproken, houdt haar advocaat het op “financiële en emotionele schade”. Haar tweede advocaat vindt de aard van de mails gezien de “verbolgenheid van zijn client in het licht van hun relatie normaal.” Dat echter gesproken wordt over “haar onschuld” is een contradictoir nummer apart, gegeven de rechterlijke uitspraak dat Heleen Mees zich een jaar lang moet gedragen en “geen problemen meer veroorzaakt.” Ook rept het artikeltje over een door de rechter voorgeschreven “therapeut naar keuze.” Tja…

Kortom, voor een krantenlezer veel losse eindjes. Zoveel is zeker: Wie zijn buitenechtelijke escapades als volstrekt privaat beschouwt en zeker verbolgen zou zijn als derden daar in mails over zouden beginnen, heeft een rationeel probleem wanneer zij anderen opeens in een weliswaar beperkte openbaarheid in de gestrande affaire laat delen.

Nog een subjectieve kanttekening. Gegeven de toon van de stukjes van Mees, gezien de vrouw op het scherm, vraag ik me af hoe Buiter ooit op haar kon vallen. Daar moet je ook een beetje gek voor zijn. Mij zou het niet overkomen. Maar ik heb vermoedens, die vallen echter buiten dit blog.

11.3.14
Wanneer u dit blog waardeert, verspreid het via uw facebook, hyves, twitter of andere social media!