Al weer een aflevering in de serie ‘Kletsmajoors der Kunstkritiek’. Dit maal neemt Stefan Kuiper de honneurs waar. Hij ‘bespreekt’ een tentoonstelling van Spaanse oude meesters in de Amsterdamse Hermitage. [VK 30.11.15]
Hij komt direct aan het woord:
“Die tentoonstelling is typisch Hermitage in de zin dat ze een belachelijke grote tijdsspanne wil vangen in een relatief bescheiden presentatie.”
Laten we het fraaie Nederlands van Stefan even ter zijde, dan resteert de inhoud van deze zin. Belachelijk is natuurlijk Stefan Kuiper zelf. Alsof de jaartallen van de diverse tentoongestelde werken voor de beoordeling van hun kwaliteit er überhaupt toe doet!
Elk schilderij is in laatste instantie een eenling, uniek in de eigen schilderkunstige kwaliteiten en als zodanig te beoordelen. Bezondigt een kunstcriticus zich al aan zo’n beoordeling – het kan, als je het goed doet – dan zal hij/zij daarvoor aan de lezer van zijn kritiek criteria moeten aanreiken. Dit doet Kuiper niet.
Immers, het jaartal van schilderen is slechts kunsthistorisch interessant. Ik vrees dat Stefan Kuiper vooral een kunsthistoricus is, en pas in de laatste plaats een minnaar van fraaie kunstwerken, zeker geen connaisseur.
Te schrijven over ‘voornoemde El Greco’ is voor een amateur van de schilderkunst neerbuigend en niet te pruimen. Van El Greco hangt van in de Hermitage ‘slechts één schilderij…’ So what? Is het een goed doek en waarom? Hierover vernemen we niets. Idem over werken van Goya. Bij de ‘behandeling’ van Velásquez krijgen we te horen dat van hem slechts één der tentoongestelde werken ‘de schilder eer aan doet’. Waarom? Van Stefan Kuiper krijgt u het niet te lezen.
Ook wordt er gesproken over ‘beslist aardige stukken van onbekende meesters…’ Je moet het maar durven. Ronduit grappig is dan de kritiek van de auteur op ‘de ongeëigende turbotaal van de teksten’ bij de werken.
Je zou zeggen: Eerst zelf echte kunstkritieken leren schrijven, wellicht zelfs eerst maar eens goed leren schrijven – dan pas kritiek leveren op turbotaal van anderen.
Stefan Kuiper een brutaaltje noemen? Nee, was het maar zo. Hij is een gewoon soldaat in het postmoderne legioen van de kunstcritici. In plaats van criteria voor beoordeling van werken te ontlenen aan de kunstwerken zelf, verheft de postmoderne ‘criticus’ zichzelf tot criterium. Wat hij ervan ‘vindt’ is wat het is. Precies zoals de notie van waarheid in de postmoderniteit verwaterd is tot een zee vol opinies: wat waar is voor mij is ‘gewoon waar’ – wat de ander er ook voor zinnigs over kan vertellen.
Goede kunstkriek laat zien dat de criticus kan kijken; goede kunstkritiek leert een ander wellicht beter kijken. Dat blijft een kunst.
PS Nog zo’n komisch misverstand van een Volkskrantauteur: Arthur van Amerongen, schrijvend in zijn vod van een krant, presteert het om de New York Times een ‘kutkrant’ te ‘vinden’. Zou hij het zelf lollig bedoelen? Volkstrekt niet duidelijk – en dus niet lollig.
Bezoek ook mijn andere blog: sierksmatwee.wordpress.com
30.11.15
Sierksma's Sores 