TAALTERRORISME – NAMENNAAIERS

Nog goed herinner ik me dat ik ooit een stukje schreef over ‘het nieuwe woordenboek’ – het Groene Boekje. De opstellers daarvan wilden ons doen geloven dat die ene koek die in die ene pan wordt gebakken een ‘pannenkoek’ is. Schrijf ik hier nu ‘pannekoek’ – wat me voorkomt als de enige juiste schrijfwijze – dan verschijnt onder het woord onmiddellijk een rood kringeltje op het scherm; zelfs ‘kringeltje’ wordt door de taalpolitie niet geaccepteerd.

 

Afijn, u hebt uw eigen voorbeelden en uw eigen ergernissen.

 

Kwalijk wordt deze talige fatsoensrakkerij wanneer historische namen worden veranderd, zeg maar opgegroend. De straat waarin ik woon heette sinds jaar en dag De Koninginneweg. Schrijf je ‘Koninginneweg’ dan krijgt het zelfs geen rood kringeltje. Zelfs de taalagenten van het web gaan ermee akkoord!

Een van de oudste versies van het naambord hangt in mijn eigen deel van deze waanzinnig lopende straat. Aan een paaltje. De vorm en vooral de gaten in de hoeken maken duidelijk dat het ooit gewoon aan de muur hing. Blijkbaar een hedendaagse bewoner die daarin geen trek meer had.

 

U kunt het zelf nagaan: De tweewoorddelen staan hier zelfs los van elkaar. Alsof het gedrukt staat: KONINGINNE WEG.

 

Vóór in het zelfde straatdeel hangt een moderne versie, vast eentje van vóór het nieuwe Groene Boekje. Nog steeds, zij het in een meer hedendaags lettertype en nu aaneen, staat er ‘Koninginneweg’.

 

 

 

Soms is de ambtenarij gewoon niet meer geïnteresseerd in de naamgeving – gaat er blijkbaar vanuit dat de tomtom wel aangeeft of men ter bestemder plekke is aangekomen. Beetje zuur voor de fietser of voetganger – hadden ze maar een fietserstomtom of een wandelaarstomtom moeten aanschaffen…

 

 

 

Nu de plot van dit tekstje. Aan het echte begin van de straat met de naam Koninginneweg – voor zover je in zo’n kringelstraat nog van voorin en achterin kunt spreken – hangt vlak bij de Haarlemse Schouwburg opeens het volgende straatnaambord. U raadde het al:

 

 

 

Zo wordt een taalgevoelig mens successievelijk gek gemaakt door de Dorknopers op het ‘stadkantoor’ achter hun burootjes, die maar wat graag onder één hoedje spelen met de taalagenten.

 

Taalterrorisme, dat is het! Woordennaaiers en kommaneukers waaraan de CIA, de BVD en wat dies meer zij in the alphabet soup [Hitchcocks North by North-West] maar eens wat beter aandacht kunnen besteden. Je weet ‘t maar nooit.

 

 

In de serie HAARLEM FRAAI/ONFRAAI, 6; lees ook de andere afleveringen

Bezoek ook Sierksma’s Sequences

 

Sierksma nov. 2015

 

REMBRANDT BOEKENWURM

Onze grote schilder deed veel boeken in zijn schilderijen. Nogal wat daarvan zijn Bijbels, iets wat het gereformeerde kerkbestuur waarmee hij vaak ruzie had wel eens goed had mogen bekijken. Calvijn en kunst verhielden zich nooit goed. De aversie van de kerk tegen Rembrandt zal evenveel met zijn vrouwen te maken hebben gehad, als met zijn kunstenaarschap.

Op de tentoonstelling De Late Rembrandt is een ets te zien, met daarop Hieronymus die achteroverhangend in een ontspannen houding lekker ligt te lezen – een romannetje zo te zien, heiligen beschouwden de Bijbel vast als zodanig.

Ter zijde loopt een leeuwin zijn grot binnen, om eens even te kijken hoeveel andere boeken daar liggen opgetast.

Lezende Hieronymus 1653

Ook kun je op deze tentoonstelling goed zien waar Hitchcock zijn vermaarde scène vandaan haalde – in Suspicion, het moment waarop Cary Grant de trap op loopt met in de hand een glas melk waaruit welhaast het hemelse licht zelve voortkomt. Suggestie: Daar is iets mis mee, daarin zit gif…

Opnieuw een schilderij met een boek. Op Rembrandts Lezende Oude Vrouw komt het licht uit de foliant – het doet haar hemd opglanzen, het gezicht gloeien van intensiteit.

Lezende oude vrouw 1655

Waar de schilder louter schijn nodig had, in zijn bewonderaar gecombineerd met een wilful suspension of disbelief – het licht in het boek wordt slechts gesuggereerd, via die weerschijn – daar stak Hitchcock gewoon een elektrisch lampje in het melkglas. Kwestie van moderniteit. Kwestie van geloof en ongeloof.