REMBRANDT VERKRACHT

De tentoonstelling De Late Rembrandt is een hoogstandje van de directie van het Rijks. Wat een keur aan doeken, die je slechts in repro zag, in catalogi en boeken over de schilder. Nu zijn ze verzameld vanuit musea uit alle windstreken! Tegen de gloed van de echte verf – al dan niet afgeschermd door zo’n gruwelijk laagje postmodern glas – kan een foto nooit op. Ook het echte formaat is soms ongelofelijk.

Maar wat een hel, zo’n tentoonstellingsruimte. Je kunt er over de hoofden heen kunnen lopen – en dat zou nog een oplossing zijn om de schilderijen te bekijken, maar nu kijk je er meestal tegenaan.

De iPad en de iPhone zijn massaal het museum binnengedrongen. Elke boerenlul, elke boerentrut is bezig om zijn eigen souvenirs te fotograferen. Daardoor kun je het schilderij dat je op afstand wilt bekijken niet meer zien – tussen het doek en jouw oog zweeft een tweede, verkleinde versie ervan. Op zo’n ellendig blikkerend scherm. Rode flitslichtjes veranderen steeds even de kleuren die Rembrandt toch echt zelf verzon.

De arme man draait zich om in zijn graf. Hij zei ooit over zijn schilderijen: “Niet te dicht erbij gaan staan, mensen – dan krijg je maar verf op je neus.” En zo is dat. Zeker is dit het geval bij het werk van de late Rembrandt, dat het ‘impressionisme’ eeuwen vooruit was – een gepaste afstand laat je pas de schittering ervan ervaren. Jan Six bijvoorbeeld – al die malloten die er met de neus op gaan staan verhinderen niet alleen jou om het vanaf de juiste afstand te bekijken, ze zien zelf het schilderij helemaal niet! Verfvegen zijn het, die op afstand bekeken het wonder van een portret opleveren!

Simon Schama schreef hierover mooie woorden. Kijk, zegt hij, je ziet niet of Six net thuis komt en zijn handschoen uittrekt, of juist weggaat en ‘m aandoet. Het gezicht zo rustig, maar het gebaar zo spannend!

Net als Velasquez schilderde Rembrandt rücksichtslos. Zichzelf – in zijn eigen verval, op zelfportretten die door hun psychologisch en fysiek realisme altijd maar weer blijven verbazen, maar ook de mensen die hij in opdracht portretteerde.

Kijk naar deze dame met een struisvogelveer in de hand – veel lelijker krijg je ze niet. Maar tegelijk: Wat een pracht! Zo, door Rembrandt uitgebeeld, wil je graag lelijk zijn. Dat tekent de kunstenaar.

Bevalt u dit blog, stuur het aan vrienden en kennissen

Bezoek ook mijn andere blog: sierksmatwee.wordpress.com

DROEVIG MOOI

“Vooral op de snelwegen rond Amsterdam was het opvallend druk, zo meldde de ANWB. Op de A7 tussen Hoorn en Zaandam in zuidelijke richting stond rond kwart over zeven 13 kilometerfile, op de A8 richting Amsterdam stond op dat moment 5 kilometer file. Veel automobilisten hadden last van aquaplaning. Bovendien zorgden de heftige buien voor slecht zicht.” (NU.nl 11.7)

Zulke berichten behagen. Dit nieuwsbericht bewijst dat de automobielindustrie, ondanks alle hedendaagse techniek, nog geen wagens produceert die niet uitglijden over een laagje water op de weg. Evenmin ruitenwissers, die goed functioneren.

Soortgelijke gevoelens van tevredenheid bekruipen me bij het aanschouwen van op pieren beukende golven, waarvan het water metershoog opspat. Of tijdens een storm, die mijn dierbare boom in de tuin bijna ontwortelt. Seven, eight, nine – lift off!

Niet alleen is natuurgeweld vaak subliem of zelfs schoon, ook reduceren ontketende natuurkrachten onze menselijke hoogmoed die intussen disproportioneel is opgeblazen door een al te intensieve omgang met aan ons onderworpen technieken – iPhones, laptops, elektronisch geregelde auto’s, live uitzendingen die je de haartjes van een tennisser aan gene zijde van de aardkloot laat tellen…

Dat we per omgaande ook zelf aan die technieken worden onderworpen vergeten we meestal. Komt zulke hoogmoed tijdens een natuurexplosie voor de val, dan krijgen we een broodnodige waarschuwing. En toch gaan burgers straffen eisen voor een weersvoorspelling die niet precies uitkomt. Aquaplaning, geen aqua planning Dames en Heren…

In Jarmusch’ film Down by Law formuleerde acteur Begnini het fijntjes: “It’s a sad and beautiful world”. En dat is ie. In het script stond weliswaar de zin “That’s sad and beautiful music”, waarvan Benigni per abuis ook nog eens maakte: “It’s a sad and beautiful word”. Het doet niets af aan de schitterende misser.

Wat leven we toch in een schone en droeve wereld!

11.7/12