Er bestaat een indrukwekkende compositie van Cornelis De Bondt – De Deuren Gesloten, een requiem voor een beminde, een metafoor voor de radicale eindigheid van het leven en voor de onherroepelijkheid daarvan uit de dood. Gestorven voor altijd – dus weggesloten. De donderende muziek beukt zodanig hard op die dichte deuren, dat de componist deze alsnog open lijkt te willen breken. Tevergeefs – hij en zijn muziek resigneren.
Kerkdeuren zijn ook vaak gesloten, vooral die van Protestantse kerken. Een Hollandse vriend die naar Friesland emigreerde – de omgekeerde route die mijn familie destijds nam – klaagde hierover. Hij is architect en architectuurhistoricus, en bezocht meer kerkgebouwen dan ik zou kunnen opnoemen. Bij het rechte eind heeft hij het: protestantse kerken houden de deuren gesloten, alsof niet het leven, maar de dood erin huist. Vroeger kon je een sleutel bij de koster halen; tegenwoordig lijkt ook de koster uitgestorven.
Daarbij komt – maar dat is mijn vooroordeel – dat protestantse kerken een stuk minder boeien dan de Roomse; waarom er dan naar binnen willen gaan? Sterker nog: Roomse kerken herbergen heel wat kostbaarder kleinoden, waarvan de benepen Calvinist zou zeggen dat een kluis daarvoor de beste oplossing is – als een puritein er al niet afgoderij bij haalt. Zulk benepen wantrouwen is echter nog niet de harten der katholieken binnen geslopen, zo lijkt het.
.
.
Kijk eens, hoe ze hier in Frankrijk die kerkdeuren maken! Gepantserd hout, met stalen nagels die welhaast voor een kruisiging gebruikt hadden kunnen worden. Maar tegelijk zo fraai! Nu is dit weliswaar een voorbeeld van de deur van een klein convent die men inderdaad gesloten hield; de techniek van katholieke kerkdeuren is echter overal dezelfde, vandaar mijn voorbeeld. Van Roomse kerken staan ze vrijwel altijd open; ze lijken tegelijk zo sterk te zijn gemaakt, om in het verleden gelovigen te kunnen beschermen wanneer deze, bij aanvallen van buiten, in de kerk hun toevlucht moesten zoeken.
In het geval van deze convent-deur zijn drie openingen zichtbaar. Een klein rond spiekgat, dat intussen is afgesloten; voor Fransen lijkt ‘t te hoog te zijn aangebracht, in het bijzonder voor Franse nonnen, zwartgeklede wijfjes, kleine opdondertjes die na het bonken op de poort de grootst mogelijke moeite hadden om, op hun tenen staand, vast te stellen of het om goed volk ging; een andere vrouw wel te verstaan – mannen kregen sowieso geen toegang.
De tweede opening lijkt functioneler; een lager aangebracht, klein rooster, met daarachter een schuifluikje waardoorheen ook voor minder grote mensen het gezicht van de bezoeker zichtbaar is; je kunt er prima een conversatie door voeren. Daarboven is een nieuwerwetsigheid zichtbaar, een veel later aangebrachte sleuf voor de post.
Dat de katholieke kerkdeur meestal gastvrij openstaat, waarbij ter versterking van het houtwerk vaak ook frivoler, beter bij dit liberaler geloof passend ijzerwerk is gebruikt, toont deze fraaie deur van de machtige basiliek van Orcival.
.
.
Het lijkt wel alsof de maker met deze arabesken de strenge Romaanse signatuur van het gebouw heeft willen matigen. Zeker openstaand, en met zulk fraai strijklicht, maakt ze een uitnodigend gebaar.
.
Sierksma, Montmorillon 8.7/2022
Sierksma's Sores 