BAVO KITSCH

De stad op de kaart zetten, zo heet dat op de marketing afdeling van bijvoorbeeld Haarlem waar ik ooit woonde, of van Montmorillon waar ik nu woon. Branding the town, zegt de Amerikaan – als ging het om het ‘in de markt zetten’ van de merken Coke en Nike – “Je kunt er niet zonder!”

Vandaag, toevallig, komt er bij mij een vrouw op bezoek om te kijken of ze kan gissen hoe oud mijn drie verbonden huizen zijn. Ze stammen vast en zeker uit verschillende tijdsgewrichten. Zij schreef ooit een scriptie over de bouwgeschiedenis van de stad, dus het belooft wat. Wel ontdekte ik gisteren, dat haar functie op het stadhuis de titel draagt van Animatrice de l’architecture. Dus werd ze door de gemeente in dienst genomen om de pittoreske architectuur nog verleidelijker te maken voor de toerist dan die al was…

Maar dit stukje gaat niet over Montmorillon. Haarlem is het onderwerp – in het bijzonder de Nieuwe Bavokerk aan de Leidsche Vaart. Daar probeerden ze vorig jaar drie vliegen in één klap te slaan. Hoe zet je tegelijk: en het geloof dat lijdt onder ontkerkelijking; en de met enorm veel geld gerestaureerde, nogal curieuze  kerk; en de  stad Haarlem in de toeristieke etalage? Het antwoord: Door zeer gesjochten te doen.

.

.

De kerk is, zo te zien, al redelijk raar: een soort postmoderne cocktail van architectonische stijlen, al eind negentiende eeuw verzonnen en uitgevoerd, ver voordat de postmoderniteit en daarmee het postmodernisme in de architectuur haar intree deden.

Maar het is niet genoeg. Moet de marketing man van de bisschop hebben gedacht. Wellicht geholpen door de snelle public relations jongen van de gemeente. Op in de vaart der volkeren! We gaan er een experience van maken! Want dat is, sedert het begin van deze 21^e eeuw, de noemer van de courante verkoopstrategie van ongeveer alles: The Experience Economy.

Ga je naar een ‘attractie’ of naar een restaurant, dan is het plezier van de ‘attractie’ of van het eten in dat restaurant op zichzelf niet meer genoeg. Je moet er vandaan kunnen komen met een ‘story’ die je na thuiskomst kunt vertellen aan vrienden en familieleden, die er uiteraard door worden gekitteld om deze ‘ervaring’ zelf te gaan op doen. The Hard Rock Café – zeg maar, het concept groots uitgebreid

Zo zetten we God op de kaart, moeten de bisschop en zijn reclamejongens hebben gedacht. Tijdens mijn dagelijkse ommetje, ditmaal rond de Nieuwe Bavo in Haarlem, liep ik eerst op tegen dit advertentiedoek:

.

.

Eerst denk je even aan een verwijzing naar de religieuze voorstellingen in de glas-in-lood ramen in de kerk; dat is wellicht de betekenis van deze wat overdreven metafoor: Klim naar het licht. Direct daarop liep ik echter op tegen het volgende doek, ook al monsterlijk gespannen tegen het hekwerk:

.

.

Op de afbeelding zie je een soort gouden kroontje tussen de twee toch al foeilelijke torens. Ik raakte de kluts kwijt – tot het moment waarop ik naar de torens zelf keek en daar dit zag:

.

.

De malloten hebben daadwerkelijk een loopbrug tussen de twee torens gebouwd! Volstrekt nutteloos vanuit het perspectief van het uitzicht; je kunt immers de torens altijd al beklimmen en ziet dan precies hetzelfde als wat je nu vanaf die loopbrug kunt zien: Haarlem oostelijk, de duinen westelijk…. Hier wordt een poging gedaan om een kluitje te maken van het allegaartje: god-in-de-hoogte; een enge, zo niet ‘sublieme’ ervaring op een loopbrug; en iets ‘heel bijzonders’, dat de hele stad op de toeristenkaart moet zetten.

De torens zijn er niet mooier op geworden.

.

Sierksma, 28.4/2022 La Roche

IDENTITEIT IN DE BRANDING

Waarom vallen al die merkzaken om? – vraagt de Volkskrant [6.12.14] deze ochtend. Halfords, Siebels, Schoenenreus en Mexx – hele ketens die failliet zijn .

Antwoord, althans volgens ‘retaildeskundige’ Cor molenaar: “Mensen betalen alleen nog voor iets waaraan ze hun identiteit ontlenen.”

Niet alleen krijg ik jeuk van woorden als ‘retaildeskundige’, maar zo’n opmerking van Cor is natuurlijk behalve intriest, ook nog eens intens grappig.

Het grappige: Dat door het artikel nu wordt gesuggereerd, dat je aan iets gekocht bij Halfords ‘je identiteit kunt ontlenen’. Ik en mijn fietsbel – welzeker, van Halfords!

Het trieste: Dat een ‘retaildeskundige’ – toch het vak van de toekomst, lijkt me – het vanzelfsprekend vindt dat iemands ‘identiteit’ aan spullen wordt ontleend.

Inderdaad – de postmoderniteit wordt gekenmerkt door slijtage van wat ooit een stabiel karakter was, een ‘persoonlijkheid’. Precies dat verschafte iemand identiteit – een identiteit, die wellicht kon worden geuit, dan wel herbevestigd door uiterlijkheden. Maar destijds – in de moderniteit – waren het niet de spullen die deze identiteit produceerden.

Terecht ergert Aleid Truijens zich in dezelfde krant aan ‘het dagelijkse kringgesprek op school waar kinderen eindeloos mogen dooremmeren over hun verdrietjes, waardoor er weinig tijd over blijft om te leren’. Die kringkul werd ingevoerd om hun persoonlijkheidjes te vormen – zeg maar de identiteitjes.

En eveneens met recht stelt Aleid vast: “Wie ontdekt dat hij een ingewikkeld probleem kan oplossen, lekker eten kan koken of anderen aan het lachen kan maken, krijgt eigenwaarde.”

Eigenwaarde, dat was inderdaad ooit echte identiteit. Het zal voor velen zeker ook nu nog zo functioneren. Maar de postmoderniteit wordt meer en meer gekenmerkt door mensen die een stabiel ik ontberen, bijgevolg narcistisch functioneren en dus – zeker wel – hun fake identiteit ontlenen aan spullen.

Aleid Truijens gelooft er nog in – ik niet meer. Cor Molenaar, de retaildeskundige, gelooft nergens meer in. Of toch: Hij gelooft in juiste manieren van branding – aan het tactisch ‘in de markt zetten’ van spullen die iemand even zichzelf doen zijn… Heel even.

Er zijn psychiaters die vrouwen proberen te genezen van wat ik ooit shoppisme doopte, de postmoderne versie van consumerism: Ze kopen voortdurend nieuwe paren schoenen die thuis niet eens meer de zak en de doos verlaten – ze worden gestald in een apart kamertje met daarin alleen maar onuitgepakte zakken met daarin dozen onuitgepakte nieuwe schoenen.

Bevalt u dit blog, stuur het door aan vrienden en kennissen
Bekijk ook mijn andere blog: sierksmatwee.woordpress.com

ERVARING EN ZO

Nu word ik toch al een beetje nerveus van het voortdurend gekitteld worden om iets te ‘liken’ of te ‘sharen’. Onzinnige bezigheid, die vooral van nut lijkt voor de marketing industrie.

Gisteren stuitte ik op een nieuw nummer in dit theater. Op een site werd ik opgeroepen ‘to share my experience’ in de vorm van in te leveren foto’s.

Nu is het eigenlijk al onmogelijk om een ervaring met een ander te delen. Hooguit krijg je soms de indruk dat iemand anders ook van de muziek houdt waarnaar je gezamenlijk luistert. Het blijft tweede hands delen.

Maar ervaring reduceren tot een foto, die je via deze foto met anderen ‘deelt’ – dat is onzin in het kwadraat.

In een fraai boekje over Kafka van Deleuze en Guattari staat deze mooie observatie:

Der Schizo klebt an Photo’s.

17.7/2013

HERKENBAAR DESIGN

Wie wel eens een avondje onder designers heeft moeten doorbrengen, raakt er snel van doordrongen dat een designer iemand is die in de eerste plaats zichzelf herkenbaar designed opdat de kans bestaat dat zijn ontwerpen voor herkenbaar worden versleten.

 

Design is vooral agitprop – de term waarmee in de Sovjet-Unie het ministerie voor agitatie en propaganda werd aangeduid. Dus laten designers zich in allerhande periodieken interviewen over hun ontwerpen en pluggen zij zichzelf her en der.

 

Vandaag Daniel Hundt [VK 6.3.13] “Een smartphone maken, is het moeilijkste wat er is.” De eerste pluim in eigen reet, want Hunt ontwierp zo’n mobieltje voor HTC, whatever that may be.

 

“Het lijkt niet makkelijk om nog een toestel te ontwerpen dat zich onderscheidt van de concurrenten” schrijft de interviewer. Dit is zeer juist gezien – het zijn vooral de designers zelf die het onderscheid waarnemen.

 

“Je probeert  een rond product te maken van overwegend vierkante componenten.” Tja, door de vierkante elementen te verstoppen in een ‘rond’ ontworpen omhulsel. Komisch wordt het wanneer, compleet met een illustratie, wordt verteld hoe designer Hundt onderzoek deed voor zijn ontwerp van deze “lichte ronding die ‘een sensuele ervaring’ geeft.”

 

sensualiteit volgens Hundt

 

Als gelukkige eigenaar van een iPod Classic, aangeschaft vrijwel direct na het verschijnen, weet ik dat je nooit meer iets sensuelers in handen kunt krijgen – onderzoek of geen onderzoek. Een designer doet niks anders dan clever marketing bedrijven – het ‘in de markt zetten’ van na-aperij als was het een design revolutie.

 

Waarin wel revolutie op revolutie volgt? Precies, in de ‘vierkante’ binnenkant van al die laptops en mobieltjes. Daar heeft geen designer iets mee te maken, laat staan dat hij er enige kaas van heeft gegeten.

 

6.3/2013