.
In alweer zo’n lullige, laffe filmbespreking, ditmaal een recensie van de film TENET, gedraaid door cineast Christopher Nolan, staat het volgende: “Je kan alleszins Nolan niet verwijten dat hij zijn publiek voor dom houdt.” [De bespreker meldt dit om aan te geven dat hij niet dom kan zijn, omdat hij de film uitkeek] – Als de man af en toe moet uitweiden over wetenschappelijke mumbo-jumbo die zelfs de intellectuele capaciteiten van de sterregisseur te boven gaan, dan nemen we dat er voor lief bij. [“We…”, hoezo? En waarom “nemen we dit voor lief”?] – Nolans films blijven toegankelijk, lenen zich voor meerder visies, wat uiteraard mooi meegenomen is als argument om meer cinematickets te verkopen…” [Het stuntelige Nederlands is geheel voor rekening van de bespreker; maar “visies”? – bedoelt hij interpretaties, dat wil zeggen interpretaties van die ‘mumbo-jumbo’?]
Laat ik beginnen met een kleine toelichting bij mijn opperste verbazing tijdens en na het bekijken van Nolans TENET, gemaakt in 2020. Ik kreeg toen mijn Beethoven-gevoel. Bij het horen van de daverende, stampende symfonieën van die componist krijg ik weke knieën, hetgeen er de oorzaak van is dat ik de gehoorzaal niet snel genoeg kan uitkomen. Voor mij althans is het gruwelijke muziek. Ben ik echter in de Kleine Zaal of beluister ik thuis een goede Cd-opname van een van zijn late kwartetten, dan val ik bijkans in katzwijm van verheven genoegen en ademloze bewondering. Fabelachtige muziek.
Het Beethovengevoel: ik ben er na decennia muziekgenot nooit achter gekomen hoe één-en-dezelfde componist zulke radicaal verschillende soorten muziek heeft kunnen componeren. Gaat mijn pet te boven
Toen ik alweer tijden geleden Nolans MEMENTO zag, zijn vroegere film over geheugenverlies uit het jaar 2000, was ik daarvan enorm onder de indruk. Dit niet alleen, omdat ikzelf lijd aan een notoir slecht geheugen met alle rampjes van dien, zij het niet zo rampzalig als die van de protagonist in deze film; vooral echter, omdat het een adembenemende film is, een meesterwerk dat een magistraal spel speelt met geheugenverlies en tijdsverloop. Een schaakpartij met iemands aandacht – je moet er zo’n driemaal naar hebben gekeken om hem helemaal door te krijgen. Geen probleem. De rolprent kreeg een rits rode stikkers, rondjes waarmee ik mijn waardering voor films aangeef.
Toen ik TENET op de speler zette, had ik dus grote verwachtingen. Helaas en inderdaad: ‘mumbo-jumbo’, zij het niet, zoals de geciteerde bespreker denkt, wetenschappelijke mumbo-jumbo, maar een pseudofilosofische riedel van je welste. Nolan moet welhaast de Franse filosoof Baudrillard hebben gelezen, een denker die het in een van zijn boeken heeft over ‘de inversie van oorzaak en effect’ – een situatie, waarin de oorzaak volgt op het effect. In de natuurwetenschappen zijn er fenomenen waaruit deze vreemde notie raadselachtig tevoorschijn komt. Dit heeft echter te maken met het (tijdelijke) onvermogen van de onderzoekers om theoretisch wijs te worden uit zulke fenomenen. Ook de wetenschappelijk pijl der tijd schiet slechts voorwaarts…
Die Franse filosoof – en met hem Nolan – neemt zulke onzin allemaal feitelijk en serieus; zij projecteren dergelijke kletskoek vervolgens op de sociale werkelijkheid. Bij gevolg is TENET vergeven van onbegrijpelijke tactieken en strategieën inzake de omkering van de tijdspijl, die weliswaar tot enorm veel geweld voeren en daarmee tot de verkoop van meer ‘cinematickets’, maar die volstrekt onzinnig zijn; van een navolgbare plot kan niet meer worden gesproken, of het moet het mumbo-jumbo ‘inzicht’ van de kijker zijn, de idee dat… oorzaken volgen op effecten. Als gevolg van zijn hoofdbrekens krijgt deze filmkijker onnodig hoofdpijn.
.
.
Een snoertje groene stickers was het gevolg, de kleur die mijn cinefiele minachting uitdrukt.
Zou het kunnen zijn, dat Christopher Nolan probeert ons te laten geloven dat zijn TENET eerder werd gemaakt dan zijn MEMENTO, door als het ware te speculeren op het verval van ons geheugen dankzij Alzheimer Light, en door zo te suggereren dat de cineast Nolan al maar beter aan het worden is?
.
Sierksma, Montmorillon 17.3/2022
Sierksma's Sores 