Hoe vaak heb ik me niet bedrogen geweten, zowel door het uiterlijk van gebouwen, als door mijn eigen gebrekkige vermogen de ouderdom ervan te schatten. Een architect mag ik weliswaar niet zijn, zelfs geen architectuurhistoricus, toch gaf twintig jaar lesgeven in Architectuuresthetica aan studenten aan een Architectuur-Faculteit me in elk geval de pretentie de leeftijd van een bouwwerk juist te kunnen schatten. Hubris – dat bleek het vaak te zijn. Zo ben ik diverse keren door mijn vriendin terecht gewezen, waar het ging om de ouderdom van kerken, door een vrouw die nooit architectuur studeerde…
Af en toe zijn de dingen echter nogal gecompliceerd. Wat hiervan te denken?
.
.
Je krijgt het zekere gevoel dat het gaat om een oud Château, zelfs uitgerust met sprookjes tierelantijnen die doen denken aan de bijbehorende troubadour zangers en hun punt-gehoede dames, door hen op kuise wijze het hof gemaakt en door hen toezongen. Inderdaad – dit kasteel werd lang geleden gebouwd – in de Middeleeuwen, in de jaren vanaf 1078. Ze deden er wel even over voor het klaars was. Toch ziet iedereen die architectonisch goed bij zijn hoofd is, dat er hier iets mis is. Op een website meldt iemand na zijn bezoek ‘dat het kasteel zo zuiver is’. Het is echter veel te zuiver – dat is wat er mis is met Château Guillaume. Zelfs een grondige restauratie zou na zoveel eeuwen tenminste een zweem van ruïneuze ouderdom hebben achtergelaten. Dit bouwsel is te schoon, te … nieuw.
Dat is het dan ook – dit is een voorbeeld van het zuiverste purisme. De beroemde, zo niet beruchte Neogoticus, de architect Violette Leduc, was hier – hij ging hier tekeer. Eind van de 19e eeuw, werd onder zijn leiding het hele gebouw radicaal onder handen genomen, en dat is de reden waarom we nu geneigd zijn rond elke hoek een troubadour met zijn Dame te ontwaren. Het is experience-architectuur avant la lettre. Zoals het meeste wat er gezegd is over de kuise troubadour en zijn dames altijd al fictie was, zo geen regelrecht Romanticisme, zo is ook Château Guillaume in zijn huidige staat… fictie.
Je wandelt rond het gebouw en door haar lieftallig klein dorpje, waarin vroeger de lakeien waren gehuisvest die na het ontbijt op het kasteel naar hun werk gingen – een dorpje dat nota bene wist te ontsnappen aan de wrede ontwerpen van Meester Violette. De aandacht van het oog is intussen esthetisch alert, en wordt getrokken door een enigszins zwart geworden constructie die verstopt is geraakt en duidelijk in onbruik.
.
.
In het grijze winterlicht dat erdoor wordt gereflecteerd, lijkt het gebouwtje iets levendiger dan het in feite is, ook ouder dan het nieuwerwetse kasteel. Nemen we de twee data van het kasteel serieus – die van haar bouw en die van haar restauratie c.q. reconstructie – dat is het dit niet, en het is ook wel. Als product van die grootse periode der glas-staal bouw – zoals het Grand Palais in Paris en natuurlijk haar schitterende zuster, de kas in Kew Gardens in Surrey – is het gebouw inderdaad ouder dan wat Violette Leduc van Château Guillaume heeft gemaakt, maar tevens veel jonger dan het Château zoals het werd gebouwd in Middeleeuwen.
.
Sierksma, Montmorillon 12.3/2023
Sierksma's Sores 