William James, de Amerikaanse psycholoog en filosoof die ruim een eeuw geleden schreef, bedacht de mooie uitdrukking: Moral equivalents of war – Morele substituten voor oorlogsvoering. In plaats van elkaar de kop in te slaan, ga je aan het schaakbord zitten, of je speelt een potje voetbal.
Daaraan dacht ik toen ik op het ontijdige moment van half vijf ’s ochtends opstond – jawel: 04.30 uur op de digitale 24-uurs wekker. De ijshockey-finale tussen Rusland en Duitsland stond op het programma om 05.10 uur, maar de inwendige mens wil ook wat en er moest zelf een oefening of wat aan te pas komen om deze oude man op de been te helpen.
Maar daarvoor kreeg je dan ook wat. Zonder meer de beste wedstrijd die ik in mijn leven zag. En in Amerika keek ik twee jaar lang mijn ogen uit. Maar dit was van een woeste golfslag, machtig mooi. En welhaast geen enkel teken van echte oorlog – nauwelijks een overtreding.
Het mooie van deze match was dat Rusland zich geen Rusland mocht noemen, maar slechts ‘Russen, sportend onder de neutrale Olympische vlag’. Had weer te maken met drugsgebruik, dit ter zijde. En de Duitsers zijn tegenwoordig wel het minst nationalistische landje in Europa, mooi meegenomen dus. Al probeert de AfD daar natuurlijk wat aan te veranderen.
Waar je echter kotsmisselijk van wordt, is het nationalisme op het thuisfront: de hysterische reporters en mensen in de studio, die bijkans geil worden wanneer “Nederland alweer een medaille heeft gewonnen.” Hoe kan Nederland nu een medaille winnen, wanneer er één schaatser een race wint? Idem: Hoe kan ik “trots zijn op Holland” wanneer hijzelf op de bank naar de tv lig te loeren?
Toch vrees ik dat dit allemaal valt onder James’ oorlogssubstituten. Misschien vraagt het om veel andersoortige beschaving om het zonder die kleine nationalistische oorlogjes in onze bovenkamer te kunnen stellen.
De echte sportieve oorlog wordt trouwens gevoerd op reclamegebied. Wie naar Eurosport kijkt, wordt bijkans doodgegooid door die advertenties. Op het bloedige af, op het randje van een substituut. Dat ik om 04.30 uur moest opstaan, heeft ook te maken met die reclame. Die wedstrijd wordt live gespeeld op een tijdstip waarop het grote consumentisme in The States wakker voor de buis zit.
Jammer voor de Europeanen. Jammer ook voor de Amerikanen, en dus voor de reclamejongens, dat de Yanks al eerder door de Russen van het ijs werden weggespeeld.
Sierksma 25.2.8
Sierksma's Sores 