Zelfs een nietsontziende theoloog als Calvijn, de Profeet van het Puritanisme, staat nog de mens twijfel toe. Sterker nog: Calvinisme straft de gelovige met een wrede, radicale onzekerheid. Iemand, overtuigd van ’s mensen predestinatie, is nooit zeker van de eigen uitverkorenheid… Hij moet het doen met tekens die hij als zodanig interpreteert – als mogelijke signalen uit den hoge; vooral pecuniair en maatschappelijk succes gelden voor de Calvinist als een seintje van de persoonlijke Genade Gods. Calvinisme reduceert de mens tot een volstrekt eenzaam individu, die het met zijn persoonlijke God als onduidelijke gesprekspartner moet stellen.
Er bestaat echter een portret van Calvijn, die daarmee tenminste iets menselijks krijgt – iets twijfelachtigs.
.
.
Van Mohammed, de profeet van de Islam, bestaat geen afbeelding. Je vindt wel talloze foto’s en schilderijen met daarop mensen die naar hem zijn vernoemd, bijvoorbeeld deze foto van de wrede Saudi Mohammed Bin Salman – wellicht een teken aan de wand…
.
.
De Islam, even doctrinair als Calvijns leer, kent helemaal geen twijfel en maakt van elke islamiet een uitverkorene. Tegelijk reproduceert deze religie ook nog eens de ethische paradox van Calvijn, nu echter in het kwadraat: Alles wat je doet en alles wat er gebeurt, komt voort uit Gods wil. Je zou dus ongegeneerd een egoïstische hufter kunnen zijn, uitgerust met het Goddelijk stempel van Goedkeuring.
Een prachtfilm als Doubt, met Meryl Streep en Philip Seymour Hoffman in hun schitterende rollen, kon nooit worden gemaakt en kan ook niet worden gedraaid in een land waar de Islam heerst. Zelfs als het gaat om twijfel achteraf, zoals in deze film – om dubieuze twijfel wanneer het al te laat is – gaat het in dit katholieke geval van het Christendom toch nog om twijfel. En twijfel is een groot goed; twijfel produceert tenslotte niet alleen wetenschap maar ook moreel aardige mensen.
Hermeneutiek – de filosofische-religieuze praxis van het onderzoek naar mogelijke betekenissen van woorden en uitspraken – is een even groot goed. Het staat uiteindelijk zelfs twijfel toe aan Gods woord, ook als men in Hem gelooft. Wel lijkt het voor deze atheïst het juiste moment om dit Christendom nu maar eens achter ons te laten. Er is intussen religieus genoeg getwijfeld; er is meer dan voldoende kennis om die de geloofsartikelen uiterst onwaarschijnlijk te maken; er is trouwens ook meer dan genoeg alledaagse misère om over te piekeren.
Helaas is het omgekeerde het geval. Het fanatieke Christendom, merk USA, is intussen verworden tot een even zelfverzekerde vorm van onzinnig en fanatiek geloof als de Islam. Iran en de USA vormen elkanders lachspiegel. Geschiedenisonderwijs lijdt er onder, met als gevolg een verbod op onderwijs in de racistische geschiedenis van Amerika en van onderricht in Darwin en de evolutietheorie. Alles wat de bijbel verbiedt, is voor orthodoxe yanks taboe. Zwangere vrouwen die een abortus nodig hebben, wordt dit ontzegd. Et cetera.
Zo is een nieuwe tijd gekomen waarin degenen die nog graag openlijk twijfelden aan zeg maar alles, deze gerede twijfel voor zich houden om vooral maar niet in een verdomhoekje te worden geplaatst.
.
Sierksma, Montmorillon 4.5/2022
Sierksma's Sores 
Plaats een reactie