Geertjan Zuijdwegt is promovendus aan de faculteit voor Theologie in Leuven. Blijkbaar is hij al klaar met zijn stellingen voordat het proefschrift rond is. In de krant verdedigt hij zijn inzicht dat de atheïst ten minste één ding gelooft, te weten dat god niet bestaat. ‘De atheist neemt de stelling ‘God bestaat niet’ voor waar aan’.
De kronkels en spinsels die Geertjan in nog geen drie kolommetjes te berde brengt, doen het slechtste vermoeden voor wat betreft zijn dissertatie.
‘Zo eenvoudig is het niet. Strikt genomen, is iets geloven een bepaalde stelling voor waar aannemen’. Strikt genomen uit zijn pen gevloeid, heeft iets koddigs. En behalve zwak Nederlands debiteert deze zin niet veel of veel te veel.
Vermoedelijk goochelt Geertjan achter de schermen van zijn stukje met het Engelse to believe en met een bepaalde filosofische traditie die dit ambivalente woord tot uitgangspunt nam.
Het geloof van iemand die in het bestaan van God gelooft heeft natuurlijk niets te maken met iemands veronderstellen dat iets zo en zo zou kunnen zijn. Dit ‘veronderstellen’ is nu juist in het Engelse to believe verwarrend met dat andere soort ‘geloven’ verbonden. Zeer ‘strikt’ zou je kunnen zeggen.
Een serieuze atheïst beweert hooguit dat op grond van onderzoek op nogal wat wetenschappelijke vakgebieden het hoogst onwaarschijnlijk is dat wat gelovigen aan hun God toedichten ook inderdaad is gebeurd of zou kunnen gebeuren.
Ook zal een serieus atheïst zijn ‘positie’ van radicale twijfel beargumenteren met de onwaarschijnlijkheid dat voor alle intussen goed verklaarbare mirakels in de natuur niet ook nog eens de hypothese ‘God’ nodig is. En nog iets: Een atheïst heeft veelal meer met de wonderen der natuur, dan de gelovige die het allemaal vanzelfsprekend vindt… Vooral christelijke boeren springen soms ruig om met hun dieren en velden.
Het is als met de stelling ‘Er bestaan zwarte ijsberen’. Klinkt grappig, maar een bioloog zal geen expeditie opzetten om deze hypothese te gaan toetsen. Zou een waarneming van een zwarte ijsbeer bij toeval plaats vinden, dan wordt het zaak om daarvoor een verklaring te vinden. Maar ernaar zoeken en er dan geen vinden levert nog steeds niets op.
De atheïst ‘maakt’ helemaal geen ‘waarheidsclaim’, zoals Geertjan beweert. De atheïst beschouwt op goede gronden het bestaan van God als zo onwaarschijnlijk, dat hij er verder geen aandacht meer aan besteedt en de bemoeienis van gelovige politici met zijn alledaagse hebben en houen gaarne zag verdwijnen.
En precies daar heeft de promovendus een punt: ‘Het bestaan van God is van een andere orde dan het bestaan van de dingen’. Geloof in het bestaan van God ‘is een kwestie die bepaalt hoe we alle andere (?) dingen die bestaan begrijpen’.
Even het verwarrend woordje ‘andere’ daargelaten, is dit juist. De atheïst heeft geen trek in bemoeials die zeker weten hoe ze de bestaande dingen moeten begrijpen, terwijl hijzelf twijfelend het beste van zijn bestaan probeert te maken.
16.1/2013
Sierksma's Sores 