ADHD GESTOORD

Trudy Dehue wordt geafficheerd als ‘emeritus hoogleraar wetenschapstheorie’. Uit haar curriculum vitae maak ik op dat ze methodologie doceerde, te weten methodologie van de psychologie. Prima – maar wel een grondig verschil. Laten we ervan uitgaan dat Dehue niet zelf haar titel in het kopje boven haar ingezonden stuk in de Volkskrant verzon. Alles onder de noemer Opinie&Debat. [27.2.17]

 

Zij stelt in haar stuk de vraag aan de orde of ADHD – een ruime term waaronder nogal wat gradaties hypertjes vallen – beter geen ‘stoornis’ genoemd kan worden. Het ‘biologische’ onderzoek daarnaar is volgens haar te dun en zou niet beantwoorden aan de methodologische vereisten.

 

Belangrijkste verwijt van Dehue aan die onderzoekers is dat “je niet koste wat het kost je gelijk moet halen, maar juist eerder op weerlegging van je ideeën uit moet zijn.” Me dunkt, een edel streven waar Karl Popper ons toe aanspoorde. Bekend is echter dat veel wetenschappelijk onderzoek, zeker in den beginne, wel degelijk ‘positivistisch’ en ‘verifiërend’ te werk gaat. En dat is vaak mooi meegenomen.

 

Nu voegt Dehue hier aan toe: “Deze onderzoekers betaalden hun prijzige loten met grote sommen belastinggeld (en veel van de 81 onderzoekers melden ook verplicht hun banden met de farmaceutische industrie).” Alsof dit ook maar iets te maken heeft met de resultaten. Daarvan zegt Dehue even verderop: “Al dat geld leverde nauwelijks iets op.”

 

De vraag voor de ‘wetenschapstheoreticus’ en voor de leek zal toch moeten zijn: Wat leverde het op en heb ik er wat aan? De vondst van ‘een ietsje (sic!) kleinere amygdala’ bij ADHD gediagnosticeerden vindt ze maar niks.

 

Nu heeft Swaab – en hebben later via herhaald onderzoek andere onderzoekers – op grond van soortgelijke ‘kleine’ verschillen in hersenonderdelen conclusies getrokken over de erfelijkheid van homoseksualiteit en schizofrenie. Die verschillen zijn godzijdank klein, aders zouden de betrokkenen er al niet meer zijn… Bij dit soort hersenonderdelen gaat het om secretie van sappen waar millilitertjes de dienst uit maken en beslissen over gedragsverschillen.

 

Ook over dat ‘biologisch correlaat’ bij homoseksualiteit doet de ‘wetenschapstheoretica’ Dehue onprofessioneel neerbuigend. Ze noemt het een mogelijk correlaat.

 

Wat hier aan de hand is, is het volgende: Met wat kennistheoretisch gegoochel probeert een wetenschapstheoretica een ethische stelling naar voren te brengen. Nu zijn epistemologie/kennistheorie en ethiek twee nogal verschillende gebieden in de filosofie. Om mijn bezwaar tegen Dehue epistemologisch te formuleren: Ze maakt zich schuldig aan een category mistake.

 

Ze bestrijdt de in deze postmoderniteit heersende tendens om alles en nog wat af te doen als een ‘afwijking’ en als een ‘stoornis’, waardoor deze labels iedereen etiketteren en waarmee je losers kunt benoemen. Daar kan ik wel een eind in meegaan. “Er zou minder stigma op afwijken moeten rusten, zodat minder afwijkingen een stoornis hoeven te heten.” Prima.

 

Maar dit neemt niet weg dat nogal wat mensen storend gedrag vertonen, dat in grote klassen die verstoringen een pain in the ass kunnen worden, dat op straat mensen ‘verward gedrag’ vertonen dat soms wel, vaak ook niet acceptabel is. Of je die gedragingen nu wel of niet ‘stoornissen’ noemt, is niet zo van belang.

 

Van belang is of er bij bepaalde ‘stoornissen’ die als storend worden ervaren middelen te vinden zijn die het allemaal wat prettiger doen verlopen: kinderen die in de klas opeens wel geconcentreerd studeren en opletten, mensen op straat die ze opeens niet allemaal zien vliegen en anderen de stuipen op het lijf jagen. En zo. Of die middelen nu van de ‘farmaceutische industrie’ komen of niet.

 

Dehue lijkt een nazaat van de antipsychiatrie, begonnen in Italië, theoretisch ondersteund door Foudraine, Foucault en consorten. Behalve dat dit voor de losgelaten en loslopende patiënten geen succes is geweest, kan deze steeds drukkere en complexere samenleving zich die verstoringen ook niet meer permitteren.

 

Zou Dehue via een onuitgesproken omweg willen beweren dat dit een klote samenleving is die snel moet veranderen – vind ik ook. Maar ik weet tevens dat dit niet gaat gebeuren. En vanuit wensdenken proberen na te denken, lijkt me niet de oplossing. Dit is het wat Dehue me dunkt doet: wishful thinking which is not thinking, but wishing.

 

Sierksma 27.2.17

 

 

 

 

BIJSTAND, UITKERING, INTELLIGENTIE, WERK

Hoe het maximale uit iemand te halen? Misschien beter geformuleerd: Hoe optimaal uit mensen te halen waar toe ze in staat zijn, terwijl ze zich er goed bij voelen?

 

Heftig probleem. En een probleem van deze wereld – niet bijvoorbeeld van de wereld die mijn antropoloog-vader vroeger onderzocht, het leven in Indianenstammen. Daar had iedereen voortdurend wat te doen, bewust ‘delen en herverdelen van werk’ was niet aan de orde.

 

Het probleem van de hedendaagse ‘economie’ – huishouding op grotere schaal – is de aard van het werk, de aard van wat als betaald werk c.q. baan wordt aangemerkt. Vroeger omvatte dit nogal wat werkjes waarvoor een lagere intelligentie prima volstond. Tegenwoordig is elke erbij komende arbeidsplek in het officiële ‘bedrijfsleven’ zo complex dat een ‘startkwalificatie’ is vereist. In de ‘primitieve’ stammen was iedereen startgekwalificeerd.

 

Wat niet veranderde, is de kansverdeling van de menselijke intelligentie. Zoveel procent is geniaal, zoveel procent begaafd, zoveel procent ‘echt niet dom’ en zoveel procent ‘niet al te snugger’. Gevolg van deze cocktail: Steeds meer mensen vallen bij voorbaat uit de arbeidsboot.

 

Dat het % langdurig bijstandstrekkende medemensen indrukwekkend is toegenomen, kan dan ook niet verbazen. Het verbaast nogal wat mensen toch. Doet denken aan de periodiek weerkerende opwinding over het analfabetisme. Tjonge, schande voor zo’n ontwikkeld land als Nederland, zoveel analfabeten. Hoe lossen we het op? Verkeerde vraag: Het is niet op te lossen – een bepaald vastliggend percentage van de bevolking is onvoldoende geschapen om volledig alfabeet te worden.

 

Waar het om gaat is het volgende: ‘De politiek’ zou ervoor kunnen zorgen dat de door statelijke geldverstrekkers gehanteerde definities van werk, arbeid, bezigheid, baan et cetera worden aangepast. Dwars tegen ‘de economie’ in, waarvoor vanzelfsprekend ‘betaalde arbeid’, c.q. ‘een baan’ de enige vorm van erkende arbeid is.

 

Iedereen kan iets doen. Laat iedereen iets doen. En noem de vergoeding voor geleverde bezigheden niet meer ‘bijstand’ – dat is een denigrerende term die dicht aanschurkt tegen het door de neoliberale VVD gehanteerde notie van losers.

 

In dezelfde krant als waarin op de voorpagina de cijfers van ‘langdurige bijstand’ staan vermeld [VK 2.2.16], staat ook een artikel met de kop ‘Ook in rijke landen wonen veel armen’. Daarin wordt ondermeer gemeld dat in de Verenigde Staten – u weet wel: Policing the World! – 45 miljoen mensen van voedselbonnen rondkomen.

 

Bij de Wereldbank wordt overwogen om nieuwe criteria voor leningen aan landen in te voeren. Niet alleen op basis van ‘s lands prestatie om het gemiddelde inkomen op te vijzelen, maar ook op basis van de vraag of het de herverdeling van inkomen bevordert. Prima voorstel.

 

Zo zou er ook een score moeten zijn van landen op het criterium: Slaagt de samenleving erin het onderscheid tussen baan, werk, arbeid en bezigheid te minimaliseren.

 

Ik weet het: dit is welhaast een revolutionaire oprisping. Goed dan, ik risp op.

 

Bezoek ook Sierksma’s Sequences: sierksmatwee.wordpress.com

DOODSANGST

Het lijkt wel alsof vooral artsen doodsangst hebben – angst voor de dood van hun patiënten wel te verstaan. Zijn ze als de dood voor. Ze prefereren ‘door te behandelen’, want daarvoor zijn ze opgeleid. [VK 6.3.15]

Het zou kunnen. Het feit dat de Vereniging van Artsen uitdrukkelijk te kennen heeft gegeven ‘te willen voorkomen dat veel kankerpatiënten en kwetsbare patiënten langer worden behandeld dan nodig en wenselijk is, vaak meer op overleven gericht dan op kwaliteit’, suggereert het tegendeel.

Zeker, er zijn artsen die het onprettig vinden een eindeleven gesprek met een patiënt te voeren. Dit kan ik me voorstellen. Het zou daarom goed zijn hier bij de opleiding tot dokter meer aandacht aan te besteden. Mijn eigen ervaring in dezen is prima – in de kluis van mijn huisarts liggen de euthanasieverklaringen met alles erop en eraan, van mijzelf en van mijn vrouw.

In het krantenartikel staat nog iets over ‘wat ook tegenwerkt…’ Daar wordt geschreven over de ‘heersende moraal’ die opgeven als iets voor losers ziet, en een ‘gevecht tegen de dood’ als iets heroïsch. Lees de soms misselijk makende tekstjes in overlijdensadvertenties.

Sinds in de jaren tachtig van de vorige eeuw de kreet ‘Je gaat ervoor!’ in zwang kwam – waarbij iemand met twee linker handen timmerman dacht te kunnen worden, stomweg omdat hij dit wilde – is deze ideologie van daadkracht zonder daden standaard geworden.

Het zijn dezelfde dertig jaren waarin bio-bio zijn intrede deed – de cult van het ‘gezonde’ voedsel, vooral ook van voedsel dat je gezond zou maken. Eet dit en dit of drink zus en zo – en je wordt vanzelf honderd, heb je recht op!

Een begeleidend verschijnsel is de toenemende doodsangst. Forever Young! – en vooral nog een third opinion, ook wanneer je einde klip en klaar vast staat. Je weigert de dood gewoon, je gaat ervoor!

Zo produceerde de medische technocratie – een explosie van snufjes en medicijnen – alom de illusie dat ‘straks iedereen oud kan worden als Methusalem’. Beter nog – het eeuwige leven naket, waarom het dan niet nu al opeisen. We leven postmodern, dus eisen we. Wir wollen Alles, und zwar jetzt!!

Artsen worden opgezadeld met deze eisers, zelfs de artsen die in een goed gesprek met de patiënt zouden willen praten over de vervelende feiten van sterven en pijn lijden.

Een suggestie – word net als ik het al lang geleden deed lid van de Vereniging voor Euthanasie. Informeer je over de onvermijdelijkheid van jouw dood en over de randvoorwaarden. Nog tijdens je leven.

Bevalt u dit blog, stuur het aan vrienden en kennissen

Bezoek ook mijn andere blog: sierksmatwee.wordpress.com

PARTICIPATIE MAATSCHAPPIJ

Schattig toch hoe de nazaten van Thatcher – de ‘IJzeren Dame’ die beweerde dat een samenleving niet bestaat – opeens bij hoog en bij laag volhouden dat er een Big Society moet komen. In dit geval in de woorden van Cameron.

Wat voor Thatcher niet bestaat, bestaat uit burenhulp, daar waar de staat het verder vertikt om iets te doen. Participatiemaatschappij noemen de Ruttenaren het. Je eigen steentje bij dragen om op die manier losers helpen. Allemaal warrige en tegenstrijdige ideologie.

Volgens Patrick van IJzendoorn functioneert die Big Society al in de praktijk – in het overstroomde Somerset, “waar vrijwilligers langere uren draaiden dan de gemiddelde City bankier.” [VK 19.2.14] Leest leuk, maar is, wellicht ironisch bedoelde onzin.

De verleden tijd van ‘draaiden’ zegt al genoeg. Zo iets werkt eventjes, bijvoorbeeld tijdens een ramp, net zoals tijdens de eerste dag sneeuwoverlast iedereen op straat zo aardig voor elkaar is. De tweede dag is het al weer catch as catch can. En na de ramp zijn voor de ‘liberalen’ de werkelozen en gehandicapten gewoon weer losers. Hadden ze maar beter op moeten letten en die dijken eigenhandig moeten bouwen.

Wanneer u dit blog waardeert, verspreid het via uw facebook, hyves, twitter of andere social media!
22.2.14

FAMIGLIA VVD

Ooit wist je dat vastgoedjongens als vanzelf op de VVD stemmen en ook vaak lid zijn van die partij. Ons soort mensen en zo.

Intussen lijkt de VVD steeds meer op een famiglia, zo’n gangstergezinnetje met allerlei soorten boefjes die door een godfather bijeen worden gehouden. Goed, geef toe – Rutte is meer een clown, dan een echte godfather. Maar de voor een famiglia broodnodige priesters zijn dan ook geen echte priesters.

De Bolkesteins en de Dupuissen – van die ethische mensen, die vooral andersdenkenden voorhouden hoe het hoort en moet. Op hun eigen mensen hebben ze niet al te veel grip, zoals dat in ondernemerskringen heet.

Met de Van Reys en de Weekersen is corruptie en fraude intussen doorgedrongen in de openbaarheid. Ook alweer een foutje – een beetje famiglia zorgt er wel voor dat zoiets binnenskamers blijft.

Wat vooral irritant is het ethische zwalken. Het opgeheven vingertje wijst nu eens de ene kant op, dan weer de andere – geen lijn in te bekennen. Ze zeggen maar wat, zoals het ze uitkomt.

Nu weer minister Schippers. De ene keer hamert de VVD het erin: Wie zijn eigen verantwoordelijkheid niet neemt op het gebied van zijn gezondheid, zijn belastingen en toeslagen en niet te vergeten het zoeken en vinden van werk – tja, zo iemand is een loser. Eigen schuld en zo.

Dan opeens wordt het ouders en hun zwaar zieke kinderen onmogelijk gemaakt om zelf te kiezen voor riskante experimenten, die kunnen uitdokteren of er nog wat aan iets ongeneeselijks kan worden gedaan. Kinderen, die door zo’n ziekte op jonge leeftijd al zo wijs zijn dat ze ook voor zo’n onaangenaam experiment willen kiezen als dit hen niet helpt, maar wellicht wel een volgende generatie kinderen met zo’n ziekte.

Mag niet van minister Schippers. Die vindt dat zulke kinderen tegen zichzelf moeten worden beschermd – zeker niet je eigen verantwoordelijkheid nemen… “De balans tussen bescherming van kinderen en kwetsbare mensen enerzijds en de ontwikkeling van nieuwe therapieën voor heel zieke kinderen anderzijds is zorgvuldig onderzocht en in dit wetsvoorstel gevonden.” [VK 4.2.14] Ex cathedra – niet alleen voor priestertje spelen, ook nog eens voor pauzin.

Die kinderen zijn dan letterlijk losers, zo ook de volgende generatie zieken. Maar in dit geval is het de VVD-minister – u weet wel, van de Vrijheid en de Democratie – die hen tot dat loserschap verplicht.

Raar zootje, die VVD. Moet u zeker op gaan stemmen. U weet waar u aan toe bent. Dat wil zeggen: U weet dat niet.

4.2.14

NARCISME VERSUS SOLIDARITEIT

Al eerder wees ik op het kenmerk bij uitstek van onze postmoderne samenleving: Een nog steeds intensiverend narcisme met de daarbij horende schaamtecultuur. Het begon in de jaren zeventig van de vorige eeuw, met als voornaamste factor de combi van snel groeiende welvaart plus de opkomst van hyperindividuele media, waaronder de verkeerd benoemde ‘sociale’ media.

Dit toenemend narcisme – per generatie van pak weg vijftien jaar loopt de curve nog steeds op – staat haaks op solidariteit, het kenmerk van de ‘moderne’ samenleving die ruim een eeuw lang de westelijke maatschappijen typeerde.

Niets schaamtelozer dan een schaamtecultuur, schreef ik eerder. In een schaamtecultuur meet men de waarde van zichzelf af aan maatstaven die slechts gelden binnen een beperkte kring van relevante anderen. Met wie daarbuiten vallen houdt je geen rekening – die worden schaamteloos genegeerd dan wel behandeld. Free fighting.

Binnen die kring is er sprake van loyaliteit, niet van solidariteit. Loyaliteit geldt immers uitsluitend bekenden; bij solidariteit ging het steeds om lotsverbondenheid met vreemde anderen. Denk aan allerlei soorten verzekeringen. Het gaat om een nieuwe versie van de tegenstelling tussen ethnos en demos, tussen ‘stam’ en ‘volk’.

Een citaat van Arnold Jager, in zijn pleidooi voor het ‘inzetten van pensioengeld voor het aflossen van de hypotheek’:

“Natuurlijk zal er selectie optreden. Oftewel mensen die denken korter te leven zullen vaker het geld opnemen dan mensen die verwachten heel oud te worden. Dat is echter niet erg. Integendeel, het is eigenlijk fair. Nu worden langlevenden immers gesponsord door de groep die korter leeft.” [FD van 25.11.13]

Sponsoring – het trefwoord in dit geval. Wie korter leeft ‘sponsort’ de mazzelaars, maar ook: wie minder snel ziek ‘sponsort’ de pechvogels. Dat is in beide gevallen, in Jagers termen, niet ‘fair’. [Terzijde: Hoe geschift moet je zijn om mensen een adequaat inzicht in hun levensduur toe te schrijven?]

“Steeds meer mensen willen zelf zeggenschap over het pensioengeld” vindt Jager. Het doet sterk denken aan de titel van een artikel van de heren Baudet en Rijpkema, respectievelijk ‘gepromoveerd jurist en historicus’ en ‘rechtsfilosoof’. “Wie laat zich nou de wet voorschrijven?” [NRCWeekend 30.11.13] In hun geval gaat het om de kwestie van het een al dan niet primaat van Europees recht over Nederlands recht, de teneur is echter dezelfde.

Het antwoord op hun vraag luidt: Iedereen laat zich wetten voorschrijven, dat is nu eenmaal de orde van een rechtstaat. Ooit waren dit ‘moderne’, solidaire, sociale wetten, waarbij het ging het om verzekering van grote individuele risico’s die iedereen nu eenmaal loopt. Dat niet iedereen feitelijk door dat risico wordt ‘getroffen’ maakt deel uit van een solidair systeem. Tegenwoordig zijn veel wetten ‘individualistischer’ georienteerd.

Genoemde auteurs beschouwen zichzelf als ‘conservatief’. Deze term staat tegenwoordig blijkbaar voor noties als ‘eigen volk eerst’ en ‘ikke, ikke en de rest kan stikken’. Het doet ook denken aan de typisch ‘liberale’ oprispingen over ‘losers’. Ik vrees dat ze niet zijn te stoppen – de postmoderne schaamtecultuur zal slechts intensiveren. Zij zijn daarvan de ideologen.

3.12.13

PLASTIC TOWNS

Tijdens de Vietnam-oorlog woonde ik enkele jaren in de Verenigde Staten van Amerika. Bumperstickers op auto’s van republikeinse diehards schreeuwden je toe – USA, Love It Or Leave It! Na enkele jaren vertrok ik inderdaad, maar ik was geen Amerikaan. Ik kon immers makkelijk terug naar het ‘socialistische Europa’ waartegen nu zo door Gingrich, Romney en Krankjorum Santorum wordt gefoeterd. Voor dienstweigeraars betekende hun vertrek destijds een jarenlange ballingschap.

Intussen wonen er onvoorstelbaar veel Amerikanen in tentenkampen – de schattingen lopen uiteen van één tot drie miljoen. Verschoppelingen – daarin waren de States altijd al goed. Dit waren voorheen vooral mensen uit de onderkant van de maatschappij, nu opeens bewonen ook voormalige ‘witte boorden’ deze plastic steden, mensen die door banken uit hun huis zijn gezet.

Hoewel in Europa iets soortgelijks dreigt – of zoals in Griekenland al in de maak is – zijn er hier gelukkig nog beschermende constructies. Deze ontstonden uit een massaal gedeelde overtuiging, dat iemand de klos kan zijn, maar daarom nog geen loser is. Ons verrukkelijke kapitalisme heeft nu eenmaal vanzelfsprekend een sociale vuilnisbelt nodig. Politiek wijlen Cohen hield er kortgeleden een indrukwekkende en ook welsprekende rede over, hij geselde het zittende neoliberale kabinet dat alles van de individuele verantwoordelijkheid en het vrije burgermansinitiatief laat afhangen.

Welnu, in de Verenigde Staten kunnen ze hun lol op – losers galore! In de tentenkampen wonen ‘overbodige’ mensen. Tja, hadden ze zichzelf maar nuttig en nodig moeten maken… Griezelig aan deze neoliberale ideologie der lachebekjes is de steeds soepeler draaiende tandem van schuld en schaamte. Verwijt degene die het niet redt zijn eigen verstoting en geef hem daarvan de schuld – de betrokkene gaat zich schamen dat het zo ver met hem is gekomen. Kinderen bezoeken hun ouders in zulke kampementen niet meer. En wie zo vaak de neus heeft gestoten geeft het op. “Als nu iemand langs komt en mij werk aanbiedt, ga ik mee. Maar ik zoek zelf niet meer” verzucht een inmate van zo’n kamp in New Jersey (NRC 250212).

Tegelijk schaamt blijkbaar ook een hele samenleving zich voor de omvang van de ramp, voor het aantal losers. Dus moeten deze kampen niet te zichtbaar zijn voor wie nog wel scoort. Zodra zo’n plastic stad te veel opvalt, haalt het gezag ‘illegaliteit’ van stal en wordt ze geruimd – als waren de bewoners al hun eigen zerken.

Sierksma 250212