Het heeft iets komisch, ware het niet dit intens brutaal is: Experts aan het woord laten, die beweren dat ‘het volk’ intussen experts zat is. Waar nog eens bijkomt, dat in die ellendige populistische volksmennerij nooit duidelijk wordt gemaakt wat onder ‘een expert’ wordt verstaan, en wat onder ‘volk’.
Ter herinnering. De Heer Baudet presteerde het, in een debat in de Kamer, van een tegenstander het volgende te vragen: “U denkt dus, dat het volk niet in staat is om op een eenvoudige vraag een antwoord te geven?”
Over dit soort brutaliteiten heb ik het dus. Eenvoudige vragen bestaan er niet in de politiek; complexe kwesties versimpelen tot een schijnbaar eenvoudige vraag is er echter schering en inslag. Vervolgens wordt ‘het volk’ aangeroepen, waarmee de betrokkenen steevast die uitsnede uit de bevolking bedoelen, die het met hen eens is.
Nu weer de Engelse meneer Gove: “Het volk heeft genoeg van experts.” Waarna in de Volkskrant een rijtje experts, c.q. wetenschappers aan bod komt, om aan te geven dat zij vinden dat het referendum niet moet worden afgeschaft. Twee politicologen – Van Praag en Hendriks. “Juist de grote groep lager opgeleide kiezers heeft behoefte aan zo’n instrument.” Hoger opgeleide kiezers ‘weten hun weg wel te vinden naar de politiek’.
Zulk geraaskal valt binnen de kaders die door het zelfbenoemde genie Baudet zijn uitgezet: Onzinkaders. ‘De weg naar de politiek…’ Zo’n zin krijg je toch niet uit je mond; en mocht ie er al uit zijn gerold, dan zal een ‘politicoloog’ toch wellicht zoveel opleiding tot expert hebben genoten dat hij enige zelfkritiek gaat beoefenen. Niet zo Van Praag en Hendriks. Trouwens: hoe de door soortgelijke politicologen geconstateerde hoger opgeleide aanhang verklaren, van precies partijen die voor het referendum zijn?
Die Gove bepleit het referendum via verwijzing naar de Brexit: Hij kon geen enkele econoom noemen die vóór het vertrek uit de EU was. Als volleerd Brexiteer is dit voor Gove vanzelfsprekend het argument voor het referendum: experts missen gewoon het Fingerspitzengefühl van ‘het volk’. En als implicatie: het volk heeft altijd gelijk, een beetje in de lijn van die eeuwige dooddoener die je na verkiezingen hoort: ‘De kiezer heeft altijd gelijk’.
Waar de heren van verschillende politieke origine het over eens zijn is dit: ‘Het volk’ is in toenemende mate niet meer in staat de steeds complexer wordende kwesties te begrijpen, die in de politieke besluitvorming aan de orde zijn. Dit gaat trouwens ook op voor hoger opgeleide delen van de bevolking; je weet allicht iets meer over een bepaald terrein, de rest is te moeilijk om te behappen. Dus kan het volk boos worden, vooral ook buiten de perken treden. Het referendum is een uitstekend middel op het volk politiek te masseren. Massamassage.
Nogmaals Van Praag: “Referenda dwingen politici om na te denken of hun beleid wel steun heeft.” Bedoeld wordt: steun van ‘het volk’. In een parlementaire democratie gaat het echter om steun voor plannen in de representatieve organen. En daar mag je althans hopen op een zeker geschoold inzicht in de complexe kwesties die ter tafel liggen.
Wat ook pijnlijk aan een referendum is: Het kan een meerderheid opleveren voor beleid dat aantoonbaar gevaarlijk is. Ik weet het: Ik ben een elitair mens… Het is echter bekend dat zowel individuen als groepen met open ogen tegen hun eigen belang ingaan. Walvissen die massaal aanspoelen; Lemmingen over de rand van de klif – en, u weet wel, mensen….
Sierksma 27.3.18
Sierksma's Sores 